Marcel Spanjer: ‘Spelplezier en persoonlijke ontwikkeling zijn in het jeugdvoetbal belangrijker dan resultaat’
PATERSWOLDE – Het is woensdagmorgen, herfstvakantie en een drukte van belang op de voetbalvelden van amateurvoetbalvereniging Actief. Ik ben beland op de ‘sportpromotiedag’ die FC Groningen er organiseert. Midden in de hectiek vinden Marcel Spanjer en ik een plekje voor een gesprek over de betekenis van amateursport voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Marcel Spanjer (62) kwam in 1998 in Eelde wonen en geeft sinds 2016 voetbaltrainingen aan de mini’s en JO7, dat zijn kinderen van vier tot zeven jaar. ‘Nou ja, trainingen,’ licht hij toe, ‘leren spelen met de voetbal en met elkaar.’ Het met plezier spelen met de bal en dat een ander ook gunnen is de basis van een teamsport. Dit principe is heilig bij VV Actief en het bewaken ervan is de verantwoordelijkheid van de trainer/coach. Zeker bij de jeugdteams, volgens Marcel Spanjer. Marcel groeit op in Oldenzaal in een katholiek arbeidersgezin, samen met twee broers en een zus. Als 10-jarige gaat hij voetballen bij Quick ’20, een grote club in Twente. Na de mavo is de havo de bedoeling, maar hier krijgt hij het advies om over te stappen naar het atheneum (tegenwoordig vwo). ‘Ik was een snelle leerling en leergierig. De aanmoediging, je kunt meer dan je denkt, is mijn lijfspreuk geworden en die breng ik ook graag over op mijn pupillen.’ De Duitse taal en literatuur boeit hem en op het atheneum wordt hij aangemoedigd om hier verder op door te gaan. Op zijn 18e verhuist hij naar het noorden en gaat hij aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) Duits studeren. ‘Ik was de eerste in de familie die ging studeren en je moet dan zelf ondervinden wat dat allemaal betekent,’ glimlacht Marcel. In zijn toenmalige woonplaats Westerbroek pakt Marcel in die tijd het voetballen weer op. Na verhuizing naar de stad Groningen wordt hij (jeugd-) bestuurslid bij voetbalvereniging Lycurgus.
Het boeit Marcel hoe je kinderen bij de les en bij de sport kunt houden en zo de uitval kunt beperken. Hij maakt er werk van. Hij volgt bij de KNVB trainingen om de mini’s en de junioren te begeleiden en ontwikkelt ook zelf allerlei trainingsvormen. Marcel vertelt dat hij nu heel anders traint dan 15 jaar geleden. ‘In de jeugdteams staat het ontwikkelen van jezelf centraal: jezelf als speler verbeteren op je eigen niveau, beter met elkaar leren omgaan, beslissingen durven nemen. Hoe beter je sociale vaardigheden zijn ontwikkeld, hoe meer plezier je in het voetballen hebt. Op het voetbalveld kun je nieuwe dingen uitproberen.’ Kortom: het zelfvertrouwen en het vertrouwen in je teamleden neemt toe. Als ik vraag naar zijn eigen motivatie, is hij kort en duidelijk. ‘Ik vind het belangrijk dat mijn pupillen zelf verantwoordelijkheid nemen in het spel en daarvan leren.’ Op zijn werk is Marcel verantwoordelijk voor de informatie van alle faculteiten (de opleidingen van de RUG) op de website van deze universiteit. Dat houdt in dat hij met vertegenwoordigers van de faculteiten afspraken maakt over de aan te leveren teksten, het beeldmateriaal en het tijdpad waarbinnen dit moet gebeuren. Marcel bewaakt de voortgang, is vraagbaak en stuurt zonodig bij om in de eindfase al het tekst- en beeldmateriaal samen te voegen op de internationale website. Terwijl hij de uitvoerende taken en verantwoordelijkheden delegeert, blijft Marcel bij voorkeur op de achtergrond. Heldere afspraken maken en het overzicht houden is dan essentieel.
Bij VV Actief doet Marcel het eigenlijk net zo. In de kleedkamer bespreekt hij welke speler in het veld de leiding neemt. Tijdens een wedstrijd stuurt Marcel in de rol van coach, vanaf de zijlijn wel bij, als dat per se nodig is. Bij de nabespreking worden het goede behouden en verbeteringen besproken. Marcel concludeert dat niet zozeer de voetbaltechniek of het wedstrijdresultaat, maar de individuele ontwikkeling en de sociale processen in de trainingen en de wedstrijden de rode draden zijn. Gaat het bij de zevenjarigen eerst om zelf baas te worden over de bal, bij de hogere jeugdelftallen is de begeleiding gericht op het steeds beter leren samenspelen in je team. ‘Bij VV Actief leren we van meet af aan de kinderen om in het veld zelf en met elkaar de problemen al voetballend op te lossen. Het vertrouwelijke samenspel tussen de trainer/coach en de kinderen staat steeds centraal. Als club vinden we family-building belangrijk; we geven alle aandacht aan onze spelers en hopen dat ze daarom ook vrijwilligerswerk voor de club willen doen.’ Het interview is een boeiend gesprek geworden over de maatschappelijke betekenis van het amateurvoetbal. Marcel Spanjer is van binnenuit gemotiveerd om het beste te halen uit de jonge mensen die aan hem zijn toevertrouwd. Dat humor en zelfspot ook tot zijn sociale vaardigheden behoren, zal de lezer niet verbazen. Als ik weer buiten kom en al die jonge spelers enthousiast bezig zie met hun sport en een andere groep aan lange tafels zie lunchen, krijg ik een ‘beeld’ van Papendal, het trainingscomplex van de KNVB. Vast ook een gezellige boel.