“Als het aan de gemeente had gelegen, had alleen Zuidlaren nog een bibliotheek”

REGIO - De steeds grotere kloof tussen stad en platteland, tussen Randstad en regio, is volgens de PvdA één van de vaak vergeten resultaten van het beleid van Mark Rutte en zijn VVD. De PvdA stelt daarom landelijk een ‘dorpenwet’ voor. Een wet die precies vastlegt op welke voorzieningen iedereen in Nederland recht heeft. Of je nu in Erica woont, in Tynaarlo of op Terschelling. PvdA Raadslid Anneke Lubbers licht toe wat het zou inhouden voor gemeente Tynaarlo.

Anneke Lubbers raadslid PvdA over de dorpenwet

“In de Duitse deelstaat Beieren bestaat een dergelijke wet al”, vertelt Lubbers. In Beieren nam de deelstaat het begrip ruimtelijke rechtvaardigheid op in de grondwet. Dat leidde tot investeringen in internet en openbaar vervoer, maar ook in het verplaatsen van rijksdiensten en het aantrekken van werkgelegenheid. In Nederland gaat het in ieder geval om mobiel bereik, werkend internet en goed openbaar vervoer. Maar ook over minimumvoorzieningen op het gebied van eerste levensbehoeften, als zorg en onderwijs. Met de laatste dorpsschool of voorzieningen als de bibliotheek, het zwembad of gewoon de pinautomaat verdwijnt vaak de ziel uit een dorp. “Als het aan de gemeente had gelegen, dan had alleen Zuidlaren nog een volwaardige bibliotheek gehad, naast twee uitleenpunten in  de andere dorpen. Wij hebben er hard voor gestreden dat er in Eelde, Vries en Zuidlaren een bibliotheek bleef.”

Deze leegloop is geen natuurverschijnsel - zij is het gevolg van bewust overheidsbeleid, volgens Lubbers. Beleid dat begon met de eerste twee kabinetten-Lubbers, in de jaren tachtig. Er werd expliciet gesproken over winnaars (de stad) en achterblijvers (het dorp). Het Rijk zette de spreiding van rijksdiensten stop. Telefoondiensten, busverbindingen en gezondheidszorg werden stapsgewijs uitgekleed, omdat voorzieningen in kleine dorpen niet zouden renderen. Ook de huidige regering heeft vooral ingezet op de grote steden in de Randstad. “Meer en meer mensen vertrekken daardoor naar de grote steden, want daar zijn alle voorzieningen naartoe verhuisd. De steden barsten inmiddels uit hun voegen. Terwijl de dorpen in de regio leeglopen en steeds meer voorzieningen zoals een bank, een bakker of supermarkt het dorp verlaten. Het is niet meer rendabel voor ondernemers omdat er niet genoeg inwoners zijn. Het is een desastreuze vicieuze cirkel”, legt Lubbers uit.

Het pleidooi van de PvdA is daarom dat de dorpen terug moeten op de agenda. “Juist nu er zoveel mensen vanwege corona ook de voordelen van het dorpsleven met alle rust en ruimte inzien. Maar dan moet je er wel kunnen leven. Na jaren van bezuinigingen en kortingen is er meer geld nodig van het Rijk voor de lokale overheid; de aangekondigde herverdeling van het gemeentefonds moet snel van tafel. Noord-Nederland komt er daarbij veel te bekaaid vanaf! Geef gemeenten meer geld om voorzieningen te realiseren c.q. overeind te houden. In Zuidoost Drenthe zijn er bijvoorbeeld dorpen waar geen huisarts te vinden is. We willen niet dat dit gemeente Tynaarlo overkomt”, aldus een bezorgde Lubbers.

De vele nieuwbouwprojecten binnen de gemeente zijn daarom, volgens Lubbers, een zege. Nieuwbouw woningen in Vries-Zuid, een nieuwbouwwijk in Zuidlaren aan de achterzijde van de voormalige Prins Bernard Hoeve en het Noorder Sanatorium. “Dat is heel goed nieuws voor de dorpen, de mensen keren terug en daarmee de voorzieningen en wordt de leefbaarheid beter. Waar wij daarnaast op hameren is dat er betaalbare woningen moeten komen voor jongeren en ouderen. Dat is in veel van deze projecten niet terug te vinden helaas. Er worden huizen en appartementen aangeboden voor vier of vijf ton, dat kan een jong gezin niet betalen. Zo krijg je alsnog dat de jonge mensen vertrekken uit de dorpen en dat moet je niet willen”, licht Lubbers toe. Het project in de Groeve van de Melkfabriek klinkt haar daarom hoopvol in de oren, een project gericht op de doelgroepen waar nu geen woningen voor zijn te vinden binnen de gemeente. “In Zeijen gaat nu ook een project starten met wonen in combinatie met zorg, daar is veel belangstelling voor. Zo kunnen mensen in hun eigen woonomgeving blijven met gegarandeerde zorg. We horen in gesprekken met mensen uit de dorpen dat dat een mooie ontwikkeling is.“

 “Ik merk ook dat er steeds meer partijen zijn in de raad die betaalbaar wonen erg belangrijk vinden, dus in de raad krijgen wij steun voor onze plannen. Zo is er vorig jaar unaniem een motie aangenomen bij de plannen voor de nieuwbouw van Vries-Zuid. In die motie staat dat er gekeken moet worden naar alternatieve woonvormen, zoals Tiny Houses en ouderenwoningen. Maar het College voert die motie niet uit. Bovendien zien we nu dat de wethouder alsnog in gesprek is met een reguliere projectontwikkelaar: die krijgt alleen maar extra grond toegeschoven. Dus wat ons betreft is het laatste woord nog niet gezegd over de mogelijkheden van nieuwbouw bij Vries-Zuid“, aldus een resolute Lubbers.

Bereikbaarheid speelt ook een grote rol bij het leefbaar houden van de dorpen volgens de nieuwe dorpenwet. Lubbers: “In Tynaarlo hebben wij er bijvoorbeeld voor gezorgd dat het fietspad aan de Hunebedstraat is vernieuwd. Het heeft drie jaar geduurd, maar het is eindelijk klaar. Het is belangrijk, want de kinderen moeten veilig naar school kunnen fietsen. Bestaande fietspaden moeten ook goed onderhouden worden en aansluiten op doorfietsroutes. Dat is wat onze partij betreft ook noodzakelijk voor de aanleg van de nieuwe fietstunnel bij de Vriezerbrug. Het fietspad moet op bestaande fietsroutes aansluiten, anders zijn de miljoenen niet goed besteed.”

Nu de PvdA waarschijnlijk niet in de regering komt, is het maar de vraag of die landelijke dorpenwet er komt. “Dat is wel balen. We waren dus ook best een beetje aangeslagen van de uitslag, we hadden op meer zetels gerekend. Gelukkig zitten we wel in de gemeenteraad van gemeente Tynaarlo en kijken we met vertrouwen uit naar de komende gemeenteraadsverkiezingen. We zullen ons hard blijven maken voor betaalbare huizen en ervoor strijden dat er voorzieningen blijven in de dorpen”, aldus Lubbers.